Isolatiebarometer: Bijna elke woning moet tegen 2050 worden aangepakt!

Isolatiebarometer van Recticel Insulation kleurt bijlange nog niet groen

Bijna elke woning moet tegen 2050 worden aangepakt

Om tegen 2050 de Europese energiedoelstellingen te halen, moeten bijna alle Belgische woningen onder handen worden genomen, zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, marktleider in thermische en akoestische isolatie. Concreet gaat het om meer dan 3,5 miljoen woningen en appartementsgebouwen in België die hetzij gesloopt en herbouwd zouden moeten worden, hetzij energetisch verbeterd om binnen 30 jaar een berekend energieverbruik van minder dan 100 kWh /m²/jaar (Vlaanderen en Brussel) of 85 kwh/m²/jaar (Wallonië) te hebben. “Er staan ons dus nog grote inspanningen te wachten”, geeft Pieter Bailleul, Technical Manager Belux van Recticel Insulation aan, “Maar onoverkomelijk zijn die niet. Zolang we met z’n allen maar anders over onze woning gaan denken. Vooruitdenken vooral. En, als we renoveren, voorrang geven aan isolatie of na-isolatie van daken, muren en vloeren. Want met die ingrepen kan op de meest efficiënte en de financieel meest interessante manier richting de energieambities 2050 worden gegaan”. 

Gewestelijke vertaling van de Europese ambities 2050  

In het kader van de Europese Green Deal en de Overeenkomst van Parijs heeft ook België zich ertoe verbonden een strategie te ontwikkelen om zijn broeikasgassen tegen 2050 met ten minste 80 tot 95 % te verminderen, in vergelijking met 1990, om zo de stijging van de globale gemiddelde temperatuur ruim onder 2 °C te houden. 

Wetende dat de Belgische huishoudens verantwoordelijk zijn voor 13,2% van de totale Belgische uitstoot (en dus meer broeikasgassen uitstoten dan de landbouw- en afvalsector samen), spelen ook de langetermijnstrategieën die betrekking hebben op de aanpak van het Belgische gebouwenpark een belangrijke rol. 

Deze langetermijnrenovatiestrategieën komen er voor onze 3 Belgische gewesten op neer dat elke Belgische woning tegen 2050 veel betere energieprestaties zou moeten kunnen voorleggen. Deze ambities worden in de 3 gewesten op een verschillende manier concreet vertaald. Zo streven Vlaanderen en Brussel een gemiddelde berekende energiescore van 100 kWh/m²/jaar of minder voor elke woning na, wat in Vlaanderen neerkomt op een label A of A+ en in Brussel overeenstemt met een label C+ of beter. Wallonië ambieert net als Vlaanderen een label A of beter, maar daar wordt een A-label pas toegekend vanaf een Espec van maximum 85 kWh/m²/jaar.  

Enorme uitdagingen voor de residentiële sector 

Hoe verschillend de concrete formuleringen van de renovatieambities 2050 ook mogen zijn, de uitdagingen op het vlak van de verbetering van de energieprestaties van ons woningbestand zijn voor alle 3 de gewesten enorm te noemen, zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation die de energieprestaties van het huidige Vlaamse, Brusselse en Waalse woonbestand naast elkaar legde.  

- Eind 2019 lag in Vlaanderen de gemiddelde energiescore voor eengezinswoningen op 481 kWh (E-label) en voor appartementsgebouwen op 290 kWh (C-label) en haalde slechts 1% van de woonhuizen en 4% van de appartementsgebouwen het tegen 2050 beoogde label A (epc-gemiddelde van  100 kWh of beter). 

- In Wallonië bedroeg in 2019 het gemiddelde theoretische verbruik van  een woning, huizen en appartementsgebouwen samen, 459 kwh/m²/jaar oftewel een label F. Slechts 1,1% van alle Waalse woningenscoorde een EPB: 85  en draagt dus nu al het geambieerde label A:  0,2% van de woonhuizen en 2,3% van de appartementsgebouwen, 
 

- Slechts 8,53% van de 259.875 Brusselse woongebouwen waarvoor tussen mei 2011 en september 2019 een EPB-certificaat werd opgesteld, scoorde een label C + of beter, wat de Brusselse vertaling is voor een  maximale gemiddelde uitstoot van 100 kWh/m²/jaar: 1,74% van de woonhuizen en 8,91% van de appartementsgebouwen. Zo bleek uit het ‘Rapport statistique pour l’année 2019 / La certification PEB des habitations individuelles’ opgesteld door Leefmilieu Brussel  dat Recticel Insulation voor zijn Isolatiebarometer mocht inkijken.

Samen  komt het erop neer dat in België meer dan 3,5 miljoen woonhuizen (99% van alle Belgische woonhuizen) en meer dan 200.000 appartementsgebouwen (95% van alle Belgische appartementsgebouwen) nog niet voldoen aan de energieambities 2050. Dat is bijna het volledige Belgische woongebouwenbestand.
“Voor een bepaald deel van deze woningen – die echt structurele gebreken vertonen, waarin de woonkwaliteit echt ontoereikend is of waar de energienormen echt niet haalbaar zijn door bijvoorbeeld het rooilijndecreet – moet je je afvragen of sloop en herbouw economisch niet zinvoller is. Weet trouwens dat je daarvoor in Vlaanderen een sloop- en herbouwpremie van € 7.500 euro kan krijgen”, geeft Pieter Bailleul, Technical Manager Belux van Recticel Insulation, mee. “In het merendeel van de gevallen kunnen de energieprestaties van onze woningen echter worden opgekrikt door middel van energetische renovatie.”

Isolatie: absolute prioriteit 

“Wie denkt aan energetisch renoveren, moet steeds het basisprincipe van de Trias Energetica in gedachten houden”, legt Pieter Bailleul uit. “Dit principe komt erop neer dat, om op een maatschappelijk verantwoorde manier energie te besparen, je eerst en vooral energieverspilling moet tegengaan door goed te isoleren. De meest koolstofarme energie is immers de energie die je niet verbruikt. In tweede instantie maak je maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen: zon, wind, grond, water. En ten slotte gebruik je de fossiele brandstoffen die je toch nog nodig zou hebben zo efficiënt mogelijk, bijvoorbeeld door middel van een warmtepomp of een condensatieketel. 

Wie dit Trias Energetica-principe huldigt en begint met te investeren in isolatie, gaat niet alleen het meest verstandig te werk bij zijn renovatie, maar zal er ook veel sneller en efficiënter in slagen om de energieprestaties van zijn woning op te krikken en snelle sprongen vooruit de maken in de energieklassen van zijn woning”, gaat Pieter Bailleul verder. “Veel sneller dan wie investeert in energiezuinige technieken voor verwarming, sanitair warm water, ventilatie of stoomproductie. 

Zo becijferden we dat bij de renovatie van een rijwoning (bouwjaar: 1956 en beschermd volume: 460 m³)  met een initiële energiescore van 730 kWh/m²/jaar de isolatie van het dak met  Powerroof®- isolatieplaten met een dikte van 14 cm garant staat voor een energiewinst van 376 kWh/m²/jaar, dat de isolatie van de buitenmuren met Powerwall®-isolatieplaten met een dikte van 16 cm een energiewinst van 81 kWh/m²/jaar betekent, dat de isolatie van de vloer met Eurofloor-vloerisolatieplaten met een dikte van 14 cm in een energiewinst van 60 kWh/m²/jaar resulteert en er in het EPC-attest nog een energiewinst van 20 kWh/m²/jaar extra gezet mocht worden na de luchtdichtingqmeting.
 Dak-, muur en vloerisolatie alleen al zijn hier dus samen goed voor een energiewinst van maar liefst 537 kWh/m²/ jaar, terwijl de plaatsing van een energiezuinige verwar¬mingsketel een winst van slechts 56 kWh/m²/jaar impliceert, die van 8 m² zonnecollectoren amper 15 kWh/m²/jaar en van 10 m² PV-panelen amper 10 kWh/m²/jaar.

Grootste potentieel schuilt in de bouwschil  

In isolatie schuilt bovendien het grootste potentieel, zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020  van Recticel Insulation.

- Hoewel bij het merendeel van de Belgische wooneenheden het dak volledig of gedeeltelijk geïsoleerd is, met name 87% van de Vlaamse daken, 88 % van de Brusselse daken en 64% van de Waalse daken, heeft nog steeds meer dan 20% van de Belgische woongebouwen  een dak dat helemaal niet geïsoleerd is.  

- Muurisolatie is in nog veel minder woningen aanwezig: slechts 58% van de Vlaamse woningen, 34% van de Brusselse woningen en amper 16% van de Waalse woningen hebben volledig of gedeeltelijk geïsoleerde buitenmuren.  Samen geeft dat bijna 60% van de Belgische woongebouwen waarvan de buitenmuren niet geïsoleerd zijn. 

- Ook inzake vloerisolatie is nog heel wat werk aan de winkel: in slechts 39% van de Vlaamse woningen, 35% van de Brusselse woningen en 15% van de Waalse woningen is de vloer op het gelijkvloers of de (kruip)kelder gedeeltelijk of volledig van isolatie voorzien. In 70% van de Belgische woningen is de vloer of kelder helemaal niet geïsoleerd.  

Denk ook aan na-isoleren! 

“De situatie is zelfs nog dramatischer dan het lijkt”, waarschuwt Pieter Bailleul . “Want zelfs de woningen die volgens deze statistieken voorzien zijn van dak-, muur- of vloerisolatie zijn dat vaak maar gedeeltelijk. Of ze zijn onvoldoende geïsoleerd in die zin dat ze zouden moeten worden nageïsoleerd om elk op zich aan de energetische ambities 2050 te voldoen.”

Voor de isolatie van bestaande woningen leggen de 3 gewesten de lat even hoog: daken, muren en vloeren mogen maximaal een U-waarde  van 0,24 W/m²K hebben. Daarmee zit een renovatie ongeveer op het niveau van een huidige nieuwbouw. 

Voor het berekenen van die U-waarde wordt rekening gehouden met alle onderdelen van een constructiedeel, maar vooral met het isolatiemateriaal, met name zijn dikte en zijn lambdawaarde. Het grote voordeel van isolatieplaten uit pur/pir tegenover andere isolatiematerialen is de betere isolatiewaarde.Pur- en pir-isolatieplaten van Recticel Insulation hebben een lage lambdawaarde vanaf 0,019 W/mK, waardoor ze maximaal isoleren voor een minimale dikte. Om een U-waarde van 0,24 W/m²K te halen, volstaat 9 à 12 cm pur of pir meestal, terwijl je bij andere isolatiematerialen al snel een dikte van 11 à 18 cm nodig hebt.

“Kortom,” besluit Pieter Bailleul, “hoe je het ook draait of keert, je krijgt wellicht maar één keer de kans om goed te isoleren. Als je het doet, doe het dan meteen goed. Zeker wanneer je rekening houdt met  de energiedoelstellingen 2050 is isoleren de meest verstandige investering in je woning. Niet alleen omwille van het comfort en de energiebesparing op korte termijn, maar ook omwille van de meerwaarde die je zo op lange termijn genereert. Om van de winst voor ons klimaat nog maar te zwijgen”.

Voor meer informatie, surf naar www.isolatiebarometer.be

Daar vind je ook een uitgebreide whitepaper.